همان طور که در طی ۵۰ سال گذشته شیوه کار کردن ما دستخوش تغییرات عظیمی شده طراحی دکوراسیون اداری هم به موازات آن تغییر کرده است. این موضوع در طول زمان به فرآیندی فرهنگی بدل شد که علاوه بر تمرکز روی افزایش بهره وری و کارایی افراد به خلاقیت و رفاه آنها هم توجه دارد. اما تاریخچه طراحی دفاتر و دکوراسیون اداری به کجا برمی گردد؟
اگر شما به زمینه طراحی دفاتر و فضاهای کاری علاقه مند هستید، حتما برایتان جالب است که کمی بیشتر درباره تاریخچه و روند تکامل طراحی داخلی فضاهای اداری بدانید. بر همین مبنا امروز سعی داریم تا شما را با این موضوع آشنا کرده و یک دید جامع در خصوص روند رشد و تکامل این حوزه طراحی را به شما بدهیم. امیدواریم با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
محیط کاری و مولفه های آن
سروصدا و شلوغی محیط از مهمترین مشکلات در دفاتر کار باز است. بیشتر طراحان داخلی در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته از کفپوش های سیمانی و سطوح سخت برای استحکام بیشتر در طراحی دفاتر و فضاهای کاری استفاده کرده اند اما توجهی به این موضوع نداشته اند که صدا به سرعت و به راحتی منتقل می شود. بنابراین شما در چنین محیط شلوغی تلاش می کنید روی کار خود متمرکز شوید در حالی که صدای مکالمه همکار خود و دیگر سروصداها را به وضوح می شنوید وتمرکز کردن برایتان مشکل می شود.
مسئله بعدی مربوط به دمای محیط است. گرما و سرمای محیط بر میزان بهره وری کارمندان تاثیر می گذارد. وقتی هوا واقعا گرم است بازدهی افراد پایین تر از زمانی است که هوا خنک است. در ضمن آستانه حرارت بدن زنان و مردان با هم فرق دارد. و البته وزن افراد را هم در احساس گرما و سرمای محیط نباید نادیده گرفت. البته همیشه در نظر گرفتن تمام این فاکتورها در دکوراسیون اداری برای یک طراح امکان پذیر نیست. اما اگر در یک اداره فضاهای بیشتری وجود باشد، آنها می توانند دمای محیط را به شکلی مطلوب تنظیم کنند.
نورگیر بودن یا نبودن دفاتر هم عامل مهمی است. نتایج یک تحقیق نشان می دهد افرادی که در طول روز از نور خورشید محروم بوده اند مشکلات زیادی در خواب شبانه دارند و کیفیت خواب آنها مناسب و مطلوب نیست. بدیهی است که این موضوع بر کیفیت کاری آنها در روز بعد تاثیر می گذارد. وقتی شما خوب استراحت نکرده باشید روز بعد را با خستگی سپری می کنید و قطعا نمی توانید کارمندی شاد، خلاق و مفید باشید.
عوامل موثر بر طراحی فضای کاری شاد
به طور کلی سه عامل بر شادابی و اضطراب تمام کارمندان در محیط کاری تاثیر می گذارد. اگر این عوامل را به صورت یک هرم سلسله مراتبی نگاه کنیم، مهمترین عامل شرایط محیطی است. عامل بعدی نیازهای عاطفی و سومین مورد انعطاف پذیری است. تمام این عوامل در جای خود اهمیت ویژه ای دارند ولازم و ملزوم یکدیگر اند. در اغلب موارد این سه عامل نادیده گرفته می شوند به خصوص وقتی ادارات به جای جدید نقل مکان می کنند یا دکوراسیون اداری خود را بازسازی می کنند.
اولین دفاتر اداری
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اولین دفاتر اداری برای انجام کارهای رسمی، در روم باستان ایجاد شد. اما ساختمان های اداری در قرن هجدهم به وجود آمدند. به دنبال گسترش امپراتوری انگلیس و پیشرفت در تجارت با سایر کشورها، اولین ساختمان اداری در سال ۱۷۲۶ در لندن ساخته شد. پس از آن در سال ۱۷۲۹ دفتر مرکزی هند شرقی (East India House) در لندن بنا شد. درواقع ساخت فضاهای متمرکز اداری برای افزایش بهره وری کارمندان، از همان زمان مورد توجه قرار گرفت.
روند تکامل طراحی دفاتر و فضاهای کاری در دهه های اخیر
پیش از آن که به بررسی دقیق روند تکامل طراحی دفاتر فضاهای کاری در سالیان اخیر بپردازیم، بیایید گذری مختصر بر روند کلی این تغییرات داشته باشیم. سرعت رشد طراحی دفاتر و فضاهای کاری در ادوار مختلف، متفاوت بوده است و پارامترهای مختلفی بر سرعت تغییرات اثرگذار بوده است. برای مثال پس از انقلاب صنعتی رشد تکنولوژی در تمام بخش ها بسیار افزایش پیدا کرد که صنعت طراحی اداری و فضاهای کاری نیز از این قاعده مستثنی نبود. همانطور که می توان متوجه شد، رشد اقتصاد و تکنولوژی در کشورهای مختلف و در ادوار مختلف تاثیر مستقیمی بر این موضوع داشته است.
طراحی دفاتر و فضاهای کاری در دهه ۹۰ میلادی
چیزی که کاملا مشهود است، در ادوار پیش ۹۰ میلادی، تکنولوژی چندان توسعه پیدا نکرده بود و به همین دلیل نیاز به میزکارهای امروزی احساس نمی شد. برای مثال استفاده از کامپیوتر های رومیزی در اوایل دهه ۹۰ میلادی در شرکت های مختلف مرسوم شد و کم کم رشد چشمگیری داشت. بر همین اساس شرکت ها نیازمند فضاهای کاری بودند که هر شخص بتواند یک کامپیوتر رومیزی داشته باشد. این موضوع همچنین باعث شد که فضاهای مختلف مانند فایل ها که پیش از این برای نگهداری پرونده ها استفاده می شد، منسوخ شوند.
جدا از این اغلب فضاهای کاری در گذشته و حتی امروزه وسعت بسیار کمی دارند و به همین دلیل کار برای شرکت هایی که تعداد کارمندان زیادی دارند کمی دشوار می شود. در این جا بود که پیشنهاد طراحی میز کارهای شخصی متراکم و سراسری ارائه شد. در این نوع طراحی دفاتر و فضاهای کاری، سعی می شد فضای کاری هر فرد با یک صفحه جدا کننده از دیگر کارکنان مجزا شود.
تغییرات عمده طراحی دفاتر در دهه ۲۰۰۰ میلادی
طراحی دفاتر و فضاهای کاری در دهه ۲۰۰۰ میلادی شکل دیگری به خود گرفت. در این دهه تلاش بر حفظ فضای مفید برای کارمندان و استفاده حداکثری از آن بود. بر همین اساس، تجهیزات و وسایل اضافه از اتاق ها کم شد و به طور کلی فضاها جمع و جور و مرتب شدند. تغییر از فضای سنتی به یک فضای ساده و شیک در این دوران شکل گرفت. البته بسیاری از طراحان داخلی نیز به سمت طراحی فضاهای زیبا و مدرن نیز حرکت کردند.
جدیدترین معیارهای طراحی فضاهای کاری در ۱۰ سال اخیر
در حداقل ۱۰ سال اخیر صنعت طراحی دفاتر و فضاهای کاری، رشد چشمگیری داشته و طراحی بخش ها با اهداف مطالعه شده و به سبکی نوین و جذاب برای کارکنان انجام می شود. در طراحی نوین معیارهای گوناگونی مد نظر قرار گرفته است که از آن جمله می توان به مواردی همچون راحتی و آسایش کارکنان، بازدهی بالا، فضای کاری اختصاصی، زیبایی و … اشاره کرد. یکی از مهمترین موارد در طراحی دفاتر و فضاهای کاری، تاکید بر استفاده بهینه از فضا و تامین رفاه کارکنان می باشد؛ به نحوی که هر فرد بتواند یک فضای اختصاصی و مجزا داشته و همچنین بتوان در کمترین فضای ممکن، بیشترین استفاده را برد.
همچنین در طراحی نوین تاکید بر تعامل بیشتر بین کارکنان شده است، به نحوی که میز کارمندی در زوایایی قرار گرفته اند که کارکنان به خوبی بتوانند با هم تعامل داشته و انتقال اطلاعات داشته باشند. نکته دیگری که باید به آن توجه نمود، روانشناسی طراحی است. این موضوع شاید تنها توسط طراحان حرفه ای در نظر گرفته شود. اما اگر کمی در این مورد دقت کنیم، می بینیم که اگر روانشناسی رنگ ها و توجه به فضا در طراحی بخش های مختلف در نظر گرفته شود، تاثیر شگفت انگیزی در روحیه کارکنان داشته و می تواند سبب افزایش بهره وری آن ها شود.
تاکید بر آسایش کارکنان در طراحی مدرن فضاهای کاری
همانطور که گفتیم یکی از مهمترین معیارها در طراحی دفاتر و فضاهای کاری، توجه به رفاه حال کارکنان است. برای مثال بسیاری از شرکت ها دریافته اند که فضای کاری نمی تواند تنها محلی برای کارکردن تمام وقت کارکنان باشد. به همین دلیل بسیاری از آن ها فضاهایی را برای استراحت، رفع خستگی و حتی تفریح کارکنان در نظر گرفته اند. نکته دیگری که بی ارتباط به این موضوع نیست، طراحی خاص فضا با هدف افزایش تمرکز کارکنان است. پس همانطور که می بینید، طراحی مدرن فضاهای اداری کاملا هدفمند و مطالعه شده انجام شده و هر روزه رو به رشد است.
سرعت تغییرات طراحی دفاتر
تا بدین جا درباره روند تکامل طراحی دفاتر با هم صحبت کردیم. در این بخش می خواهیم به صورت مختصر درباره سرعت رشد این حوزه صحبت کنیم. شاید تصور کنید از ابتدای دهه ۲۰۱۰ میلادی تا به اکنون روند رشد و تکامل حوزه طراحی فضاهای اداری و مبلمان اداری کاهش یافته و دیگر جای پیشرفتی در این حوزه نیست. اما کمی صبر کنید. اصلا این گونه نیست. در سال های اخیر توسعه طراحی فضاهای اداری به صورت علمی و تجربی در حال توسعه بوده و هر روزه بر افرادی که در این زمینه متخصص می شوند، افزوده می شود.
هر روزه ایده های جدید و طرح های نوینی ارائه می شود که جذابیت این حوزه طراحی را دوچندان کرده است. تغییرات محیطی، تغییر فرهنگ کاری و حتی بیماری هایی نظیر کرونا تاثیر بسزایی در طراحی جدید فضاهای اداری و کاری داشته اند. این مسائل در گذر زمان و همواره تکرار خواهند شد و این وظیفه یک متخصص طراحی فضاهای کاری است که بتواند طرح ها و ایده های خود را با تغییرات مختلف تطبیق دهد.